‘มื้อเช้า’ มื้อสำคัญ เพื่อการเปลี่ยนแปลง

‘แม่สลอง’ ที่หลายคนรู้จักคือสถานที่ท่องเที่ยวที่สวยงาม หมอกงามระดอยสูงเทียมฟ้า และอาหารจีนยูนนาน ทว่าหลังดอยสูงและสายหมอกสวย ห่างออกไปจากเขตชุมชนที่พร้อมต้อนรับแขกแก้วผู้มาเยือน มีชุมชนทั้งไทยและชาติพันธุ์อาศัยอยู่ตามพื้นที่สูง

เพราะเป็นชุมชนห่างไกล ชาวบ้านส่วนมากยังยากจน หลายครอบครัวขาดความรู้และความตระหนักทั้งเรื่องการวางแผนครอบครัว การเลี้ยงดูลูก รวมถึงความเข้าใจที่ถูกต้องเกี่ยวกับคุณค่าโภชนาการสำหรับเด็ก สิ่งเหล่านี้เป็นปัจจัยที่ส่งผลให้เกิดการดูแลบุตรได้ไม่ทั่วถึง เด็กๆ มีภาวะทุพโภชนาการ น้ำหนัก ส่วนสูง ไม่ถึงเกณฑ์ เด็กบางคนมีภาวะน้ำหนักเกินเกณฑ์เนื่องจากการบริโภคที่ไม่เหมาะสม ทั้งหมดส่งผลสู่พัฒนาการด้านต่างๆ ของเด็ก

นั่นคือภาพในอดีตที่ผ่านมา ปัจจุบันภาพเหล่านั้นกำลังจะเปลี่ยนไป ด้วย ‘โครงการมื้อเช้าเพื่อน้องท้องอิ่ม’ ซึ่งสามารถดำเนินงานได้ด้วยการบริจาคจากทุกๆ ท่าน

โป่งไฮ หมู่บ้านเล็กๆ ในชนบทห่างไกลบนดอยแม่สลอง อ.แม่ฟ้าหลวง จ.เชียงราย ด้วยลักษณะภูมิประเทศเป็นเขตภูเขาสูง การเดินทางจากเมืองเข้าถึงชุมชนยากลำบาก เหตุผลหนึ่งที่ทำให้ประชากรในหมู่บ้านส่วนมากมีฐานะยากจน จำนวนคนมีการศึกษาค่อนข้างน้อย

นายอาจือ มาเยอะ ผู้ใหญ่บ้านโป่งไฮ กล่าวว่า “เด็กบางคนพ่อแม่ดูแลไม่ทั่วถึง อาหารเช้าไม่ได้ให้ลูกกิน บางก็กินแค่น้ำเต้าหู้ถุงเดียว ก็ส่งลูกมาโรงเรียน สายมาเด็กก็หิวเรียนไม่รู้เรื่อง ถ้าปล่อยไปแบบนี้จะส่งผลเสียต่อเด็กและต่อชุมชนในระยะยาว เพราะเด็กเติบโตมาแบบไม่มีคุณภาพ ซึ่งการดูแลเด็กนั้น เราต้องดูแลเขาตั้งแต่เป็นเด็ก ถ้าโตมาแล้วจะมาเริ่มดูแลมันไม่ทัน เราต้องให้เขาได้รับอาหารที่ดีเพื่อการเจริญเติบโต รวมไปถึงการให้ความรู้ สร้างความตระหนักกับผู้ปกครอง ให้เห็นความสำคัญของเรื่องโภชนาการอาหาร ซึ่งอาจจะผ่านทาง ศพด. หรือการลงไปเยี่ยมครอบครัวและให้ความรู้กับเขาครับ”

นางสาวธิดา ยูลึ ครูผู้ดูแลเด็ก(ทักษะ) ศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านโป่งไฮ กล่าวว่า “ชาวบ้านในอดีตไม่ค่อยส่งเสริมลูกให้ได้รับการศึกษาเท่าที่ควร มองว่าไม่มีความจำเป็น เพราะวิถีชีวิตยังชีพด้วยการทำไร่ข้าวโพด ปลูกชา และปลูกข้าวไร่แค่นั้น แต่ปัจจุบันเมื่อการพัฒนาเข้าถึง ชาวบ้านมีโอกาสได้รับการศึกษามากขึ้น ความคิดและวิถีการดำเนินชีวิตก็เริ่มเปลี่ยนไป ผู้ปกครองในปัจจุบันเริ่มเห็นถึงความสำคัญของการศึกษา ส่งเสริมลูกหลาน ให้เข้ารับการศึกษาตั้งแต่ระดับปฐมวัย อย่างที่ ศพด.ของเรา ปีการศึกษาที่ผ่านมามีเด็กจำนวน 66 คน ซึ่งคาดว่าในปีการศึกษาหน้าจะมีเด็กมากกว่า 70 คน ซึ่งมีแนวโน้มที่เพิ่มขึ้นทุกปี”

แม้ความตระหนักในเรื่องความสำคัญของการศึกษาจะเปลี่ยนไปในทางที่ดีขึ้น แต่ด้วยความยากจนของครอบครัวยังส่งผลต่อคุณภาพชีวิตที่ดีของเด็กอยู่ การได้รับอาหารอย่างไม่ทั่วถึง การขาดแคลนอาหาร และการไม่มีอาหารที่ถูกหลักโภชนาการ บางครั้งต้องอดมื้อกินมื้อจนนำไปสู่ภาวะทุพโภชนาการ จากรายงานภาวะโภชนาการเด็กของศูนย์พัฒนาเด็กเล็กบ้านโป่งไฮ พบว่า ในเดือนพฤษภาคม 2022 มีเด็กน้ำหนักน้อยกว่าเกณฑ์ 3 คน

เพราะทุกฝ่ายต่างตระหนักร่วมกันว่า “อาหาร” เป็นรากฐานที่สำคัญต่อพัฒนาการเจริญเติบโต เด็กปฐมวัยเป็นวัยที่ร่างกายและสมองเจริญเติบโตอย่างก้าวกระโดด จำเป็นมากที่ต้องได้รับอาหารที่มีคุณค่าทางโภชนาการในปริมาณที่เพียงพอ และเหมาะสมกับความต้องการ มูลนิธิศุภนิมิตฯ โครงการพัฒนาฯ จ.เชียงราย พื้นที่ดำเนินงานแม่สลอง อบต.แม่สลองใน ผู้นำชุมชน และ ศพด.บ้านโป่งไฮ จึงได้ร่วมดำเนิน “โครงการมื้อเช้าเพื่อน้องท้องอิ่ม” ให้เด็กๆ ได้ทานอาหารเช้าที่มีประโยชน์ สะอาด และถูกหลักโภชนาการ

นอกจากการสนับสนุน ‘มื้อเช้า’ ให้เด็กแล้ว โครงการมื้อเช้าเพื่อน้องท้องอิ่ม ยังมีการดำเนินงานสร้างการมีส่วนร่วมให้ชุมชน และหน่วยงานรัฐตระหนักและเห็นความสำคัญของการส่งเสริมพัฒนาการของเด็ก ผ่านการขับเคลื่อนตามแผนการดำเนินงานรณรงค์เพื่อความยุติธรรมในสังคม (Advocacy) ร่วมกันผลักดันให้เกิดเวทีชุมชนและสนับสนุนให้หน่วยงานภาครัฐเห็นถึงความสำคัญของอาหารเช้าของเด็ก และการส่งเสริมโภชนาการของเด็ก จนที่สุด อบต.แม่สลองใน ได้ให้การสนับสนุนงบประมาณว่าจ้างแม่ครัวจัดทำอาหารให้กับเด็กใน ศพด.บ้านโป่งไฮ

เพราะมื้อเช้า เป็นมื้ออาหารที่สำคัญ และสร้างการเปลี่ยนแปลงได้จริงๆ “เมื่อเด็กได้ทานอาหารเช้า เขาจะไม่หิวก่อนมื้อเที่ยง เด็กจะมีสมาธิในการเรียนรู้ อารมณ์สดใส ซึ่งแน่นอนว่าจะส่งผลต่อผลการเรียนที่ดีขึ้น ครูขอเป็นตัวแทนเด็กและครอบครัวในชุมชน ซึ่งจากการดำเนินโครงการมื้อเช้าเพื่อน้องท้องอิ่มมาประมาณ 1 ปี เราเห็นถึงความเปลี่ยนแปลงของสุขภาวะและโภชนาการที่ดีขึ้นของเด็ก ในเดือนมีนาคม 2023 ก่อนที่เด็กๆ จะปิดเทอม เราพบว่าไม่มีเด็กน้ำหนักน้อยกว่าเกณฑ์ ในศูนย์พัฒนาเด็กเล็กฯ อีกแล้ว ขอบคุณผู้อุปการะที่เห็นความสำคัญและอนาคตของเด็กๆ ขอบคุณค่ะ” นางสาวธิดา กล่าวทิ้งท้าย