ชวนคิด ชวนคุย เพื่อแรงงานต่างชาติเข้าถึงสิทธิ์

การแก้ไขปัญหาและส่งเสริมแรงงานต่างชาติเพื่อให้เข้าถึงสิทธิขั้นพื้นฐาน จำเป็นต้องอาศัยความร่วมมือจากหลายภาคส่วน ไม่ว่าจะเป็นระดับนโยบายที่ขับเคลื่อนโดยภาครัฐ การมีส่วนร่วมของภาคเอกชน การรณรงค์โดยภาคประชาสังคม ต่อเนื่องลงมาถึงการนำข้อกำหนดไปสู่การปฏิบัติของทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง และที่สำคัญที่สุดคือการส่งเสริมความรู้ความเข้าใจเกี่ยวกับประเด็นสิทธิพื้นฐาน และสิทธิประโยชน์ในกลุ่มแรงงานต่างชาติด้วย

นอกจากกิจกรรมเพื่อเพิ่มความเข้าใจและสนับสนุนการเข้าถึงสิทธิสำหรับแรงงานหญิงข้ามชาติและครอบครัวแล้ว โครงการการเข้าถึงแรงงานหญิงข้ามชาติและครอบครัวในบ้านพักแรงงานก่อสร้าง (REACH) ซึ่งเป็นการผนึกกำลังร่วมกันระหว่าง มูลนิธิศุภนิมิตแห่งประเทศไทย และ บริษัท แสนสิริ จำกัด (มหาชน) โดยได้รับการสนับสนุนจาก องค์กรแรงงานระหว่างประเทศ (ILO) ผ่าน “โครงการปลอดภัยและยุติธรรม” (Safe and Fair Program) ยังได้ขับเคลื่อนการสร้างความเข้าใจที่ถูกต้องให้กับบริษัทผู้รับเหมาซึ่งมีฐานะเป็นนายจ้างและมีความเกี่ยวข้องกับแรงงานต่างชาติโดยตรง ชวน 20บริษัทผู้รับเหมาของแสนสิริ มาร่วมกันคิด คลายข้อเข้าใจผิด เพื่อให้แรงงานต่างชาติเข้าถึงสิทธิขั้นพื้นฐาน ในหัวข้อการสัมมนา ‘ประชุมสัมมนาและอบรมผู้รับเหมา เรื่องการจ้างงานอย่างมีจริยธรรม รวมถึงสิทธิสตรี สิทธิเด็ก และการคุ้มครอง’

คุณปภพ เสียมหาญ ที่ปรึกษาทางกฎหมายโครงการ REACH และนักกฎหมายชำนาญการด้านสิทธิแรงงานและการค้ามนุษย์ พร้อมด้วยคณะทำงานโครงการฯ นำกระบวนการโดยชวนทั้ง 20 บริษัทผู้รับเหมาสะท้อนประเด็นต่างๆ ที่เกี่ยวข้องกับการจ้างแรงงานต่างชาติ ไม่ว่าจะเป็นการขึ้นทะเบียนแรงงาน สัญญาจ้างและสลิปเงินเดือน สิทธิการรักษาพยาบาล การขึ้นทะเบียนเด็กที่เกิดจากแรงงานต่างชาติ และประเด็นสุดท้ายคือการใช้ความรุนแรงต่อเด็กและสตรี

“เรื่องสัญญาจ้างน่าจะเป็นสิ่งที่สำคัญที่สุดที่จะทำให้แรงงานต่างชาติได้เข้าถึงสิทธิต่างๆ สัญญาจ้างจะทำให้กระบวนการนำแรงงานต่างชาติเข้าสู่ระบบและได้รับสิทธิต่างๆ เช่นประกันสังคม แต่ขั้นตอนในการจดทะเบียนแรงงานยังเป็นอุปสรรค มีหลายขั้นตอน ซับซ้อน และใช้ระยะเวลานาน” คุณพิชาภัค สาตราวาหะ ผู้รับเหมาจัดสวน ให้ข้อคิดเห็นเกี่ยวกับกฎ ระเบียบ ข้อบังคับ ที่เกี่ยวข้องกับแรงงานต่างชาติ

ประเด็นต่างๆ ที่ 20 ผู้รับเหมาก่อสร้างสะท้อน ได้ถูกนำมาแลกเปลี่ยนกันระหว่างเพื่อนร่วมธุรกิจก่อสร้างที่มาร่วมการสัมมนา รวมถึงการให้ข้อมูลหรือแนวทางปฏิบัติที่เหมาะสมจากวิทยากรผู้นำกระบวนการด้วย

“การสัมมนาวันนี้เราเน้นให้ผู้รับเหมาในฐานะนายจ้างของแรงงานต่างชาติได้เห็นภาพที่ชัดเจนขึ้นเกี่ยวกับประเด็นสิทธิพื้นฐาน และสิทธิประโยชน์ของแรงงานต่างชาติ ในฐานะนายจ้างเขาจำเป็นต้องรู้ เข้าใจ และนำไปปฏิบัติอย่างเหมาะสม ข้อสังเกตที่ได้เห็นในวันนี้ สิ่งนายจ้างให้ความสำคัญที่สุดคือการนำแรงงานเข้ามาสู่ระบบการจ้างงานเพื่อให้ถูกต้องตามกฎหมาย แต่สิ่งที่เขาเข้าใจคลาดเคลื่อนคือการจดทะเบียนแรงงานไม่ได้มีความหมายเท่ากับการทำให้ลูกจ้างได้รับสิทธิขั้นพื้นฐาน สิทธิ การคุ้มครองแรงงาน ไม่ว่าแรงงานต่างชาติจะมีการขึ้นทะเบียนแรงงานหรือไม่ก็ตาม แต่เมื่อเป็นลูกจ้างเค้าจะต้องได้รับการคุ้มครองทันที เป็นหน้าที่ของนายจ้างที่จะต้องชี้แจงให้แรงงานต่างชาติเข้าใจในเรื่องสิทธิของแรงงานต่างชาติ ทีนี้พอนายจ้างให้ความสำคัญไปที่เรื่องการขึ้นทะเบียนแรงงานเป็นหลัก ทำให้สิทธิและการคุ้มครองแรงงานยังคงเป็นประเด็นที่น่าเป็นกังวล ในอีกมุมหนึ่ง ตัวแรงงานต่างชาติเองก็ยังขาดความเข้าใจเกี่ยวกับสิทธิของตนเอง จึงเกิดการละเลยที่จะดำเนินงานเพื่อให้สามารถเข้าถึงสิทธิประโยชน์ต่างๆ ที่พึงมี” คุณปภพ เสียมหาญ ให้ข้อสังเกตภายหลังจบการสัมมนา

อย่างไรก็ตาม แนวโน้มการขับเคลื่อนเกี่ยวกับสิทธิ สวัสดิการ การคุ้มครองแรงงานต่างชาติ มีแนวโน้มและทิศทางที่ดีขึ้น มีการปรับเปลี่ยนในระดับนโยบายจากภาครัฐ การรณรงค์ส่งเสริมโดยองค์กรภาคประชาสังคม รวมถึงนโยบายของหน่วยงานภาคเอกชนที่ปัจจุบันให้ความสำคัญเกี่ยวกับเรื่องสิทธิของแรงงาน ซึ่งรวมถึงแรงงานต่างชาติ มากขึ้น ปัจจัยเหล่านี้จะเร่งให้ทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง โดยเฉพาะบริษัทขนาดเล็กและขนาดกลาง รวมถึงผู้รับเหมาจำเป็นจะต้องเริ่มทำความเข้าใจ เตรียมความพร้อม และปรับตัว เพื่อให้ธุรกิจสามารถดำเนินต่อไปได้ และที่สำคัญที่สุดตัวของแรงงานต่างชาติทุกคนจำเป็นต้องรู้ เข้าใจ และปฏิบัติอย่างเหมาะสม โดยปลายทางที่จะเกิดขึ้นก็คือการที่แรงงานต่างชาติได้เข้าถึงสิทธิพื้นฐาน

เมื่อเราทุกคนร่วมมือกัน เราสามารถสร้างการเปลี่ยนแปลง ทำให้ทุกภาคส่วน รวมถึงพวกเราทุกคนรับรู้แลเข้าถึงสิทธิขั้นพื้นฐานได้