‘ดา’ และ ‘โยกิ’ ผู้นำเยาวชนจากแม่ฮ่องสอน

หมู่บ้านห้วยเสือเฒ่า จ.แม่ฮ่องสอน ชุมชนเล็กๆ ในป่าใหญ่ต้นน้ำกลางเทือกเขาสูง ชาวบ้านที่นี่ต่างประสบปัญหาเนื่องมาจากการตักตวงใช้สิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติอย่างเกินพอดี กว่า 800 ครอบครัวที่ชุมชนแห่งนี้ต้องประสบทั้งน้ำแล้งจนไม่เพียงพอใช้สอย และน้ำป่าหลากท่วมรุนแรงจนเกิดเป็นอุทกภัยในทุกๆ ปี ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตทั้งของผู้ใหญ่ และของเด็ก

นางสาววนิดา หรือ น้องดา อายุ 15 ปี ผู้นำเยาวชนศุภนิมิตฯ จ.แม่ฮ่องสอน ลูกหลานบ้านห้วยเสือเฒ่ากล่าวว่า “หมู่บ้านของหนูเนี่ยเป็นหมู่บ้านเล็กในป่าใหญ่ มีห้วยเสือเฒ่าไหลผ่าน ห้วยเสือเฒ่าก็จะเป็นเหมือนต้นน้ำในป่าที่เป็นต้นน้ำ แต่เพราะป่าบนเขามันถูกรุกรานจนต้นไม้ที่ทำหน้าที่ชะลอน้ำมันทำหน้าที่ไม่ได้แล้ว เวลาหน้าฝนจะมีน้ำป่ารุนแรง ทำให้เราไม่สามารถออกจากหมู่บ้านได้ ไปโรงเรียนก็ไม่ได้ พ่อแม่จะทำมาหากินก็ไม่ได้ ไหนจะอันตรายอีก ส่วนในหน้าแล้งเราจะไม่มีน้ำใช้ ห้วยเสือเฒ่าจะแห้ง น้ำที่พอจะมีบ้างก็จะสกปรก”

นางสาวธาวินี หรือ น้องโยกิ ผู้นำเยาวชนศุภนิมิตฯ จ.แม่ฮ่องสอน เพื่อนสนิทของน้องดา และเติบโตมาในชุมชนบ้านห้วยเสือเฒ่าเช่นเดียวกัน “เราเติบโตมาและรับรู้ถึงสถานการณ์น้ำของชุมชนที่รุนแรงขึ้นในทุกๆ ปี ยากลำบากมากขึ้นทุกปีค่ะ”

แม้อยากจะแก้ไขปัญหาหรือเปลี่ยนแปลงให้ทุกคนในชุมชนมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น มีน้ำใช้อย่างเพียงพอ และปลอดภัยจากน้ำป่าหลากแรง แต่พวกเธอไม่มั่นใจนักว่าลำพังเยาวชนอย่างพวกเธอจะสามารถจัดการและแก้ไขปัญหาได้ เพราะมองว่าปัญหามันใหญ่กว่าที่เยาวชนอย่างพวกเธอจะทำได้

จนวันหนึ่งความคิดของพวกเธอก็เปลี่ยนไป น้องดา และ น้องโยกิ รวมถึงเพื่อนเยาวชนในชุมชน ได้เข้าร่วม “กิจกรรมอบรมทักษะการคิดริเริ่มและการเขียนโครงการ” จัดโดย มูลนิธิศุภนิมิตฯ โครงการพัฒนาฯ จ.แม่ฮ่องสอน ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของการดำเนินงานพัฒนาทักษะชีวิตเยาวชน เพื่อให้เยาวชนในโครงการอุปการะเด็ก รวมถึงเยาวชนในพื้นที่ดำเนินโครงการพัฒนาฯ ที่สนใจ ได้รับการพัฒนาทักษะต่างๆ เตรียมพร้อมสำหรับการเติบโตเป็นผู้ใหญ่ที่มีคุณภาพ โดยในกิจกรรมครั้งนั้น น้องดา และน้องโยกิ ได้เรียนรู้และฝึกทักษะการคิด ทักษะผู้นำ และมีการเปิดพื้นที่การแสดงออกและการมีส่วนร่วมในการแก้ไขปัญหาสำคัญของเด็ก เยาวชน และปัญหาชุมชน นั่นเป็นจุดเริ่มต้นของ “โครงการสร้างฝายชะลอน้ำ ชุมชนบ้านห้วยเสือเฒ่า” ที่วันนี้ น้องดา และ น้องโยกิ รวมถึงเพื่อนๆ เยาวชน ได้ร่วมกันดำเนินการจนแล้วเสร็จ โดยได้รับการสนับสนุนจากทุกคนในชุมชน ทั้งองค์การบริหารส่วนตำบล ผู้นำชุมชน กลุ่มจิตอาสา และชาวบ้าน

น้องดา กล่าวความรู้สึกในวันที่ฝายชะลอน้ำดำเนินการเสร็จสิ้นว่า “พวกเราเลือกทำโครงการสร้างฝายชะลอน้ำ ซึ่งสร้างจากวัสดุที่หาได้ง่ายในชุมชน เพื่อชะลอน้ำไม่ให้ไหลแรงในฤดูฝน และเป็นฝายกักเก็บน้ำให้อยู่จนถึงหน้าแล้ง หนูขอขอบคุณนะคะที่เปิดโอกาสให้หนูได้เข้ามามีส่วนร่วมในการพัฒนาชุมชน ซึ่งหนูก็ไม่คิดว่าหนูจะทำได้ คือ มันเป็นความภาคภูมิใจค่ะ ว่าเราเยาวชนคนหนึ่งก็สามารถทำสิ่งที่เป็นประโยชน์กับชุมชนได้ จนวันนี้สิ่งที่เราได้คิด ได้ริเริ่ม ประสบความสำเร็จแล้ว ขอบคุณค่ะ”

น้องโยกิ ได้กล่าวเสริมว่า “หนูดีใจค่ะที่เห็นเพื่อนเยาวชนและคนในชุมชนเห็นความสำคัญเกี่ยวกับโครงการฝายชะลอน้ำของพวกเรา หนูขอเป็นตัวแทนขอบคุณทุกท่านมากค่ะ โดยเฉพาะผู้อุปการะ ผู้บริจาค รวมถึงมูลนิธิศุภนิมิตฯ ที่ให้การสนับสนุน ให้โอกาส พัฒนาทักษะ รวมไปถึงผู้ใหญ่ทุกๆ คนที่ช่วยเหลือวัสดุอุปกรณ์ที่จำเป็น และยังมาลงแรงในการดำเนินโครงการสร้างฝายชะลอน้ำ ขอบคุณค่ะ”

โครงการสร้างฝายชะลอน้ำของ น้องดา และ น้องโยกิ และเพื่อนเยาวชนจาก จ.แม่ฮ่องสอน ได้รับคัดเลือกให้นำเสนอในเวที Youth Forum 2023 แตกต่างอย่างสร้างสรรค์ ร่วมกับผลงานโครงการที่ริเริ่มโดยเยาวชนจากจังหวัดต่างๆ ทั่วประเทศเมื่อเดือนกันยายนที่ผ่านมาด้วย โดย น้องดา ได้เป็นตัวแทนเดินทางมาเป็นผู้นำเสนอผลงาน

น้ำคือชีวิต น้ำเป็นทรัพยากรที่มีความสำคัญมากต่อการดำรงชีวิตของมนุษย์ แม้จะเป็นทรัพยากรที่ไม่มีวันหมดไป แต่ก็เป็นของขวัญจากธรรมชาติซึ่งเราไม่สามารถจะผลิตเพิ่มขึ้น หรือลดปริมาณได้ตามต้องการ บางปีที่ฝนแล้งก็จะส่งผลให้เกิดน้ำไม่เพียงพอสำหรับการเกษตรและการใช้อุปโภค บางปีน้ำมากเกิดเป็นน้ำท่วมสร้างความเสียหายทั้งกับผลผลิตทางการเกษตร ทรัพย์สิน รวมถึงชีวิต และนับวันจะทวีความรุนแรงมากขึ้น นี่คือผลส่วนหนึ่งที่เกิดจากการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรน้ำ รวมถึงการตักตวงเกินพอดีจากธรรมชาติ จนส่งผลกระทบเกิดเป็นภาวะโลกร้อน สภาพภูมิอากาศที่เปลี่ยนแปลงไป หรือที่เรียกอย่างเป็นทางการว่า ภาวะโลกรวน (Climate Change)

เมื่อสิ่งแวดล้อมที่สูญเสียสมดุล โลกที่ร้อนขึ้น สภาพอากาศที่เปลี่ยนแปลงไป ส่งผลกระทบรุนแรงต่อชีวิตของเราทุกคน รวมถึงเด็กและเยาวชน เยาวชนอย่างเช่น ‘น้องดา’ และ ‘น้องโยกิ’ รวมถึงเพื่อนเยาวชนที่ จ.แม่ฮ่องสอน ได้เริ่มลงมือเพื่อเปลี่ยนแปลงและแก้ไขปัญหาการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศที่ส่งผลกระทบต่อสิทธิของเด็กและเยาวชนแล้ว ถึงเวลาหรือยังที่เราทุกคนจะเริ่มลงมือทำเพื่อเปลี่ยนโลกให้คืนสู่สมดุล...

ร่วมเปลี่ยนแปลงชีวิตเด็กยากไร้ผ่านโครงการของมูลนิธิศุภนิมิตฯ